O świadczenie to mogą ubiegać się nie tylko kobiety, które urodziły i wychowały co najmniej czworo dzieci lub wychowały przynajmniej czworo dzieci, osiągnęły 60. rok życia i nie dysponują wystarczającymi środkami do życia, ale także mężczyźni spełniający określone warunki. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może być przyznane ojcom po 65. roku życia w przypadku śmierci matki, porzucenia dzieci przez nią lub długotrwałego zaprzestania ich wychowywania.

Maksymalna kwota „matczynej emerytury” wynosi 1878,91 zł brutto. Taką gwarantowaną kwotę otrzymują osoby, które nie pobierają emerytury ani renty oraz nie mają dochodu zapewniającego niezbędne środki do życia. W przypadku osób, które już otrzymują świadczenie z ZUS, KRUS lub innego organu rentowego w wysokości niższej od najniższej emerytury, rodzicielskie świadczenie uzupełniające stanowi dopełnienie do tej kwoty. Oznacza to, że kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego będzie stanowić różnicę między wysokością najniższej emerytury (1878,91 zł brutto) a wysokością pobieranej emerytury lub renty. Na przykład, jeśli obecnie wypłacana jest emerytura w wysokości 1000 zł brutto, rodzicielskie świadczenie uzupełniające wyniesie 878,91 zł brutto.

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane jest na wniosek, który składa się do Prezesa ZUS lub Prezesa KRUS. Do wniosku (w ZUS należy użyć formularza ERSU) należy dołączyć m.in. oświadczenie dotyczące sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej (w ZUS formularz ERU), zaświadczenia potwierdzające osiągane dochody oraz inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie prawa do świadczenia. Przed podjęciem decyzji o przyznaniu świadczenia, Prezes ZUS lub Prezes KRUS ustali, czy spełniony jest warunek braku dochodu zapewniającego niezbędne środki do utrzymania. Niezbędne środki utrzymania ocenia się w odniesieniu do wysokości najniższej emerytury. Przy ocenie prawa do świadczenia uwzględniane są jedynie źródła dochodu osoby ubiegającej się o to świadczenie.