Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną wywołaną brakiem lub nieprawidłowym działaniem insuliny; jest jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych, określaną mianem epidemii XXI wieku. Szacuje się, że obecnie w Polsce żyje ponad 2 mln osób chorych na cukrzycę, a według prognoz WHO (World Health Organization) i IDF (International Diabetes Federation) liczba ta będzie nieustannie wzrastać. Stanowi przede wszystkim poważny problem medyczny, ale także społeczny i ekonomiczny. Dlatego tak ważną kwestią są edukacja oraz profilaktyka rozumiana jako aktywny styl życia, prawidłowa dieta, stała i regularna kontrola poziomu cukru we krwi. Kluczowym badaniem dla każdego diabetyka jest HbA1c, zwane również hemoglobiną glikowaną. Jest ono kluczowym parametrem długofalowej oceny stopnia wyrównania cukrzycy oraz jednym z najważniejszych kryteriów skuteczności leczenia. Jedno badanie wystarcza, aby stwierdzić, czy w ciągu ostatnich 6-10 tygodni chory utrzymywał dobry poziom glukozy we krwi.

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oznaczenie HbA1c u chorych na cukrzycę powinno się wykonywać rutynowo co 3 miesiące. U pacjentów ze stabilnym przebiegiem choroby i dobrym wyrównaniem metabolicznym oznaczenia można wykonywać co pół roku.
Dla zdrowej osoby prawidłowa wartość poziomu HbA1c wynosi około 5 proc. Dla osób z cukrzycą, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, aby wynik ten był równy lub poniżej 6,1-6,5%. Natomiast jeśli wartość hemoglobiny glikowanej jest wyższa niż 7%, to należy pilnie dokonać zmian w sposobie leczenia chorego.
Jak wynika z badań, u osób, które dzięki prawidłowemu leczeniu cukrzycy udało się obniżyć poziom hemoglobiny glikowanej jedynie o 1%, ryzyko powikłań choroby w postaci zmian w drobnych naczyniach (niekorzystne zmiany wzroku (retinopatia), w nerkach (nefropatia)) zmniejszyło się o 37%, natomiast ryzyko zawału serca obniżyło się o 14%.

Mechanizm badania HbA1c
Hemoglobina A (białko zawarte wewnątrz erytrocytów, czerwone ciałka krwi) - przenosi tlen w organizmie. Kiedy w krwioobiegu pojawia się glukoza, może ona przyłączyć się (glikolizować się) do białka hemoglobiny A. Większa ilość glukozy we krwi oznacza, że więcej jej łączy się z hemoglobiną i hemoglobina ulega glikacji. Gdy glukoza już połączy się z hemoglobiną, zazwyczaj pozostaje tam przez całą długość istnienia białka hemoglobiny A - czyli aż 120 dni. I dlatego właśnie w każdym momencie glukoza przyłączona do białka hemoglobiny A odzwierciedla poziom cukru we krwi w okresie dwóch do trzech miesięcy poprzedzających badanie. Badanie HbA1c dokładnie mierzy jak wysoki procent białek hemoglobiny uległ glikacji, dlatego badanie pozwala skutecznie monitorować przebieg cukrzycy. W ten sposób właśnie 7 proc. wynik HbA1c oznacza, że 7 proc. z białek hemoglobiny jest glikowanych.

Ogólnopolska Akcja Diagnostyczna „HbA1c - kontrola cukrzycy na dobrym poziomie”
Na przełomie czerwca i lipca br. przeprowadzona zostanie ogólnopolska akcja diagnostyczna „HbA1c –kontrola cukrzycy na dobrym poziomie”, podczas której pacjenci chorzy na cukrzycę będą mogli wykonać bezpłatnie badanie HbA1c. Swoim zasięgiem akcja obejmie 20 miast. Badanie będzie kierowane do 100 pierwszych osób chorych na cukrzycę, zarejestrowanych we wskazanym miejscu.
Organizatorem inicjatywy jest Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, a partnerem firma Sanofi–Aventis.
Wyniki badania zostaną przedstawione podczas ogólnopolskiej konferencji z udziałem diabetologów i socjologów zdrowia.

Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków powstało 19 czerwca 1981 roku w Bydgoszczy. Obecnie zrzesza ponad 100 000 członków. Prezesem Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków jest Andrzej Bauman. Celem działania Stowarzyszenia jest przede wszystkim opieka i pomoc ludziom chorym na cukrzycę, reprezentowanie oraz ochrona interesów członków Stowarzyszenia. W 1991 roku Stowarzyszenie zostało członkiem Międzynarodowej Organizacji Diabetyków IDF (International Diabetes Federation).

Rejestracja pacjentów pod numerem telefonu (054) 416-53-10. Badanie zostanie przeprowadzone w dniach od 21 do 25 lipca w Poradni Cukrzycowej
przy ulicy Szpitalnej 6D we Włocławku

W Badaniu weźmie udział 100 pierwszych osób.

CZYM JEST CUKRZYCA?
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną wywołaną brakiem lub nieprawidłowym działaniem insuliny. Schorzenie to charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy (hiperglikemią) we krwi, a także zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczy i białka. Choroba stanowi poważne, globalne zagrożenie, według danych WHO w roku 2025 liczba chorych na świecie może osiągnąć 300 milionów. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy wymienia się przede wszystkim „powody cywilizacyjne”, czyli starzenie się społeczeństwa, powiększanie się populacji miejskiej, brak ruchu oraz otyłość. Przyczyny schorzenia są różne i zależną od typu choroby, a wśród nich wyróżnia się dwa najbardziej rozpowszechnione rodzaje, cukrzycę typu 1 i 2.
Cukrzyca typu 1, zwana również insulinozależną lub typu dziecięcego jest powodowana całkowitym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia odpowiednich komórek trzustki. Natomiast cukrzyca typu 2 jest bardziej rozpowszechnioną postacią choroby, a przyczyną jej powstawania jest zaburzenie wydzielania insuliny przez komórki trzustki (niedobór insuliny) oraz wykorzystania insuliny przez tkanki (Insulinooporność). Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych, otyłych lub z innymi zaburzeniami metabolizmu.
Istotne jest wczesne zdiagnozowanie cukrzycy. Niestety w Polsce często choroba ta rozpoznawana jest „przypadkowo”, podczas hospitalizacji chorego z innej przyczyny. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne szacuje, że zaledwie u 35% chorych cukrzyca jest zdiagnozowana w trakcie rutynowego badania kontrolnego, 7% chorych ma natomiast postawione rozpoznanie z powodu wystąpienia jawnych objawów cukrzycy, 28% jest diagnozowanych w związku ze złym samopoczuciem, a aż 23% chorych dowiaduje się o chorobie przypadkowo podczas hospitalizacji niezwiązanej bezpośrednio z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
Odpowiednia profilaktyka i właściwe leczenie mogą w wielu przypadkach zapobiec lub opóźnić wystąpienie cukrzycy typu 2, a także ograniczyć występowanie przewlekłych powikłań. Przykładowo, jak podaje Raport SMG/KRC „Leczenie i koszty cukrzycy w Polsce”, według Światowej Federacji Diabetologicznej, redukcja o 25% występowania otyłości na świecie ograniczyłaby zachorowania na cukrzycę o 2/3.

Powikłania i zagrożenia
Cukrzyca wiąże się z ryzykiem występowania ostrych, niebezpiecznych dla zdrowia i życia zaburzeń metabolicznych oraz odleglejszych w czasie, ale nie mniej niebezpiecznych późnych powikłań, wiążących się głównie ze zmianami w naczyniach krwionośnych. Schorzenie powoduje trzykrotny wzrost ryzyka zawału serca i udaru mózgu. Jednym z powikłań jest retinopatia, która jest najczęstszą przyczyną ślepoty w populacji osób czynnych zawodowo. U około 15% chorych rozwija się zespół stopy cukrzycowej, spośród których od 5 do 15 % wymaga amputacji kończyn. Kolejnym przewlekłym powikłaniem jest nefropatia cukrzycowa, która jest przyczyną krańcowej niewydolności nerek i zmusza chorego do rozpoczęcia dializoterapii.
Powikłania cukrzycy powodują skrócenie życia średnio o 16-20 lat u pacjentów z cukrzycą typu 1 i 4-6 lat z cukrzycą typu 2. Ponadto badania epidemiologiczne wykazują, że chorzy na cukrzycę w porównaniu z populacją ogólną częściej zapadają na zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe. Jednocześnie ich przebieg jest z reguły cięższy i bardziej powikłany, niż w przypadku osób zdrowych. Przewlekłe powikłania nie tylko powodują obniżenie jakości życia pacjenta, ale również powodują znaczący wzrost kosztów opieki medycznej.

Wczesna insulinoterapia – skutecznym i efektywnym rozwiązaniem terapeutycznym
Kluczowym aspektem dla skutecznego prowadzenia chorych na cukrzycę oprócz pełnej edukacji jest stosowanie efektywnego i skutecznego leczenia, którego podstawowym celem jest dążenie do obniżenia podwyższonego poziomu glukozy we krwi i utrzymania właściwego wyrównania cukrzycy. W przypadku cukrzycy typu 2 ważną rolę odgrywają ćwiczenia fizyczne, odpowiednia dieta. Są to zalecenia obowiązujące na każdym etapie leczenia cukrzycy. Leki doustne stosowane są zwykle na początku leczenia cukrzycy typu 2. Postępujący charakter choroby sprawia, że z czasem skuteczność leczenia doustnego zmniejsza się dramatycznie. Prowadzi to do pogorszenia się wyrównania cukrzycy a tym samym wzrostu ryzyka powikłań. Najskuteczniejszym sposobem uzyskania prawidłowego wyrównania cukrzycy jest zastosowanie insuliny. Ostatnie międzynarodowe zalecenia dotyczące leczenia cukrzycy typu 2 rekomendują wczesne wprowadzenie do leczenia tzw. insuliny bazalnej (podstawowej). Stosuje się ją jako dodatek do leków doustnych. Jej działanie zapewnia uzyskanie odpowiedniego poziomu cukru we krwi na czczo.
Niestety insulinoterapia w przypadku leczenia chorych na cukrzycę typu 2 jest wprowadzana w Polsce zbyt późno. Przyczyną takiej sytuacji jest najczęściej bariera psychologiczna, czyli obawy i lęki pacjentów związane z rozpoczęciem insulinoterapii.
Wczesne rozpoczęcie leczenia insuliną jest trendem światowym, niesie wiele korzyści dla pacjenta i ma uzasadnienia ekonomiczne, bowiem analizy jednoznacznie dowodzą, że leczenie wyrównujące chorobę, poprzez stosowanie analogu insuliny, zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycy i przynosi wymierne korzyści kliniczne i ekonomiczne. Bardzo skuteczne w leczeniu cukrzycy są długodziałające analogi insuliny. Preparaty tego rodzaju charakteryzują się długim działaniem (możliwe jest stosowanie jednego wstrzyknięcia dziennie). Spośród analogów długodziałających szczególnie korzystna jest terapia analogiem bezszczytowym. Charakteryzuje się on 24 godzinnym działaniem przy podawaniu jeden raz na dobę oraz płaskim profilem, co oznacza, że stężenie hormonu we krwi pacjenta zachowuje stałą wartość przez cały czas działania leku. Równomierne uwalnianie pozbawione szczytów stężenia wpływa na lepszą kontrolę poziomu glukozy we krwi – z jednej strony zapobiega hipoglikemii, z drugiej chroni przed nadmiernym stężeniem glukozy prowadzącym do uszkodzenia naczyń krwionośnych. Stosowanie długodziałających analogów zapewnia utrzymanie równego poziomu glikemii, a tym samym zapewnia skuteczną i wygodną terapię, co naturalnie przekłada się na poprawę zdrowia i jakości życia pacjenta. Zasadniczym elementem skutecznego leczenia chorych na cukrzycę jest ich pełna i permanentna edukacja oraz odpowiednie leczenie, szczególnie w zakresie insulinoterapii, co wyraźnie podkreśla grupa diabetologów w dokumencie „Polityka diabetologiczna w Polsce” .
Podobnie jak w przypadku wielu innych chorób cywilizacyjnych, profilaktyka polega w znacznej mierze na prowadzeniu zdrowego trybu życia. Przestrzeganie zdrowej diety, regularna aktywność fizyczna to działania, które w istotny sposób mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia cukrzycy. Zalecenia te szczególnie dotyczą osób otyłych i prowadzących siedzący tryb życia.